Zeolitler kristal yapıda hidrasyona uğramış alüminyum silikatlardır. Milyonlarca yıl evvel, volkanların patlaması ile ortaya çıkan kül ve lavların, göl veya deniz suları ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucunda oluşmuşlardır. Kafes yapılarında alüminyum, silis ve oksijen, gözeneklerinde ise katyon ve su içeren mikro gözenekli kristal katı yapılardır. Silis ve alüminyum atomları ortak oksijen atomu sayesinde birbirlerine tetrahedral olarak bağlanmışlardır (Zeolyst International, 2009). Doğal zeolitin 40’ın üzerinde minerali vardır. Ülkemizdeki zeolitler klinoptilolit, höylandit başta olmak üzere şabazit, eriyonit ve analsim minerallerinden oluşmaktadır (Kocakuşak vd., 2001). Bu mineraller içerisinden eriyoniti ayrı tutmak gerekir. Eriyonit asbeste benzeyen, lifli yapıda bir zeolit mineralidir ve asbeste göre daha güçlü kanserojen etkiye sahip olduğu için kullanılması tehlikeli ve yasaktır. Diğer zeolit mineralleri ise daha nadir bulunmaktadır. Türkiye’de bulunan mevcut zeolit yatakları Ankara (Polatlı, Nallıhan, Beypazarı), Kütahya-Şaphane, Manisa-Gördes, İzmir-Urla, Balıkesir-Bigadiç ve Kapadokya bölgesindedir.
Zeolitler çok çeşitli endüstriyel alanlarda kullanılabilirler. Başlıca fiziksel ve kimyasal özelliklerinden olan; iyon değişikliği yapabilme, adsorpsiyon ve buna bağlı moleküler elek yapısı, silis içeriği, ayrıca tortul zeolitlerde açık renkli olma, hafiflik, küçük kristalli gözenek yapısına sahip olma özellikleri zeolitlerin çok çeşitli endüstriyel alanlarda kullanılmalarına imkan sağlamıştır. Önemli bir endüstriyel hammadde olan zeolitin kullanım alanları; kirlilik kontrolü, enerji, tarım-hayvancılık, maden-metalürji ve diğer alanlar olmak üzere 5 ana bölümde toplanabilir (DPT, 2001). Zeolitin kirlilik kontrolü alanında kullanımı adsorpsiyon özelliğinin olmasından kaynaklanır. Zeolit minerallerinden olan klinoptilolitin kristal yapısı incelendiğinde SiO4 ve AlO4 tetrahedrallerinin temel birim olarak bulunduğu gözlenmektedir. Klinoptilolitin kristal yapısındaki toplam boşluk hacmi %34 olup, Si/Al oranı ise 2.7-5.3 arasındadır (Breck, 1974; Mumpton, 1978).
Bu çalışmada kullanılan kinoptilolit minerali Manisa Gördes yöresine aittir. Çalışmada klinoptilolitin adsorpsiyon özelliğinden faydalanılmıştır ve metin içinde geçen zeolit, klinoptilolit mineralini anlatmaktadır.