Türkiye Yeraltı Kaynakları
Müzenin 2. Katında bulunan Türkiye'nin yeraltı kaynakları vitrininde Metalik Madenler, Enerji Hammaddeleri (kömür, bitümlü şeyl, petrol) ve Endüstriyel Hammaddeler yer almaktadır.
Metalik Madenler
Metalik madenler bölümünde demir (manyetit, hematit, götit vb.), krom (kromit), alüminyum (diaspor vb.), bakır (kalkosin, bornit, kalkopirit, malahit-azurit), kurşun (galen), çinko (vurtzit, sfalerit vb.), nikel (nikelin vb.), antimuan (antimonit/stibnit), altın gibi birçok metalik maden örnekleri sergilenmektedir.
Enerji Hammaddeleri
Enerji hammaddeleri bölümünü kömür, petrol, bitümlü şeyl, asfaltit gibi (bitkisel ve hayvansal kökenli) fosil yakıtlar oluşturmaktadır. Ancak son zamanlarda, jeotermal enerji kaynakları ile nükleer yakıt hammaddesi olarak kullanılan uranyum ve toryum gibi radyoaktif mineraller de enerji hammaddeleri olarak kabul edilmektedir.
Kömür
Kömür; bitkisel kökenli organik maddeler ve inorganik bileşenlerden oluşan tortul bir kayaçtır. Bataklıklarda bitki ve ağaç kalıntılarının üst üste yığışarak çökelmesi ve milyonlarca yıllık bir süreç içerisinde kimyasal ve fiziksel etkilerle değişime uğraması sonucu oluşur.
Kömürleşme; bitkilerin alterasyonu sürecidir. Turba, linyit, alt bitümlü kömür, bitümlü kömür (taşkömürü), antrasit ve grafit birbirlerine dönüşerek oluşur.
İdeal fiziksel ve kimyasal değişimlere bağlı olarak aşağıdaki kömürleşme seviyeleri görülmektedir.
Ok yönünde, metamorfizma şiddeti (basınç + sıcaklık etkisi), karbon yüzdesi ve kalori miktarı artmakta; buna bağlı olarak su ve uçucu maddeler azalmaktadır.
Kömür çeşitleri
Turba: Bu kömür türüne daha çok bataklık alanlarında rastlanmaktadır. İçindeki su miktarı yüksektir. Karbon yüzdesi ise 60’ı geçmez. Turba, henüz karbonlaşma safhasını tamamlamamış genç kömürlerdendir. 3000 kalori ve daha altında kalori verir.
Linyit: Daha oluşumunu tamamlamamış kömürlerdendir. Karbon yüzdesi 70-80 kadardır. 3000-6000 kalori arasında ısı verir.
Taş kömürü: Yüksek kalorili bir kömürdür. Ülkemizde Zonguldak bölgesinde çıkarılmaktadır. Taşkömürü kömürleşme derecesi bakımından antrasit ile linyit arasında yer alan bir kömür türüdür. Maden kömürü olarak da bilinir. Karbon ve uçucu maddeler bakımından zengindir. Karbon yüzdesi 75 - 90’ı bulur. 6000-9000 kalori arasında ısı verir.
Antrasit: Antrasit en değerli kömür türüdür. %95' i karbondan oluşur. En sert kömür türü olup yandığında diğerlerinden daha fazla ısı verir.
Grafit: Grafit, tabiatta bulunan saf karbondur. Grafitin elmastan asıl farkı amorf yapıda olmasıdır. Grafit, ark lambası kömürlerinin yapımında ve yağlama maddelerinde kullanılır. Kil ile belirli bir oranda karıştırılırsa, kalem ucu yapımına yarayan bir madde elde edilir.
Endüstriyel Hammaddeler
Doğada yaygın olarak bulunur. Genellikle metaller dışında kalan mineraller endüstriyel hammaddeler başlığı altında incelenmektedir. Seramik, cam, yapı-boya sanayisi, kimya vb. gibi birçok sanayi dalında kullanılır. Endüstriyel hammaddeler, metalik madenlerden daha kolay işlenirler. Müzenin endüstriyel hammaddeler bölümünde, bor mineralleri, mermer, feldispat, kil, kaolinit, sepiyolit, trona, tuz, sölestin, profillit vb. gibi metalik olmayan mineraller sergilenmektedir.