NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ

Nadir toprak elementleri (Rare-Earths) (NTE) kimyasal açıdan skandiyum, yitriyum ve lantanitlerin içinde bulunduğu  bir grubu kapsamaktadır. Lantanitler, atom numaraları 57'den 71’e kadar olan ve kimyasal olarak benzer elementlerin oluşturduğu bir guruptur. Atom numarası 39 olan yitriyum ve atom numarası 21 olan skandiyum da lantanitlerle benzer kimyasal özellikleri nedeniyle bu grubun içine dahil edilmiştir. Bu iki element nadir toprak elementleri ile benzer iyonik çapları ve küçük atomik çapları nedeniyle nadir toprak element cevherleşmeleri ile bir arada oluşurlar.

Nadir toprak elementlerini en önemli cevher mineralleri olan bastnazit, monazit ve ksenotim oluşturur. NTE içeren başlıca atıklar arasında ise apatit, brannerit, kırmızı çamur atıkları ve bazı killer olarak sıralanabilir (O’Driscoll, 1988; Vijagen et all., 1989). Dünyadaki nadir toprak elementlerinin en önemli üretim kaynağı bastnasit mineralidir. En başta gelen üreticiler Çin ve ABD’dir.  

Neodmiyum (Nd), seryum (Ce), skandiyum (Sc) ve yitriyum (Y) gibi nadir toprak elementleri genellikle yumuşak ve kolay işlenebilir özellikte olup yüksek sıcaklıklarda reaktif özelliği gösterir. Demir grisi ile gümüş beyazı arasında değişen renkler gösterirler. Ergime sıcaklıkları 798–1663 oC arasında değişir. Atomik numaraları 57-71 arasında olan bu elementler periyodik tabloda lantanit grubunu oluşturur. Yukarıda belirtilen dört elementle birlikte lantanit grubu içindeki diğer elementler lantanyum, disprosyum, terbiyum, lutesyum, tulyum, erbiyum, holmiyum, gadolinyum, iterbiyum, prosedmiyum, europyum’dur.

Nadir Toprak Elementleri Kullanım Alanları