HUNTİT

Huntit; bir kalsiyum magnezyum karbonat minerali olup, karbonatlar sınıfı altında dolomit grubu içerisinde yer almaktadır. Kimyasal formülü; CaMg₃(CO₃)₄’dır (% 15.88 CaO, % 34.25 MgO ve % 49.87 CO₂). Yoğunluğu; 2.88 g/cm3 ve sertliği 1-2 Mohs’dur. Mikroskobik tane boyunda polikristalin yığışımlar halindedir. Rombohedral ve hekzagonal sistemde kristallenir. Dolomit ve/veya manyezitle birlikte karstik, evaporitik, gelgit altı ve yer altı ısınmış ortamlarında Mg/Ca oranının 7’den yüksek ve sıcaklığın 50 dereceden daha fazla olduğu koşullarda (pH: 7,5-8) katman yada yumrular halinde oluşur. Yarı duraylı olduğundan ancak iyi korunduğu yataklarda varlığını sürdürür. Huntit; çoğunlukla hidromanyezit ve/veya manyezitle birlikte bulunup; dağılgan, saf beyaz görünümlüdür. Islak olduğu zaman çok plastiktir. Çamuru, mantar yüzeyleri gibi kırılıp çatlamalar gösterir. Beyaz renkte, toprağımsı, kırılgan yapıda bir mineraldir.

Huntit ilk kez Faust (1953) tarafından Nevada (A.B.D) Currant Creek’teki karbonatlı volkanik tüflerde bulunmuştur. O dönemde manyezit ve dolomitin meteorik sularla tepkimesinden son ürün olarak ortaya çıktığı kabul edilmiştir. İlerleyen yıllarda yapılan araştırmalarda huntittin bazı karstik, karasal, gölsel ve denizel evaporit ortamlarında bulunduğu ortaya konulmuştur (Calvo vd. 1995). Hidromanyezit; sulu bir magnezyum karbonat bileşiği olup, kimyasal formülü; Mg₅(CO₃)₄(OH)₂.4(H₂O) dır (% 43.09 MgO, % 19.26 H₂O, % 37.64 CO₂ ). Mineral; renksiz veya beyaz, floresan, iğnemsi, saydam, ipeksidir. Özgül ağırlığı; 2.16-2.2; sertliği; 3.5 olup huntit ile ilişkilendirilmiştir. Huntit-hidromanyezitin en önemli özelliği; alev geciktirici olmasıdır. 220°C’de ayrışma, endotermik olup; ısıyı emer, alevi ve yüzey sıcaklıklarını azaltır. Ayrıca her türlü duman ve yanabilir gazları seyreltir.  

Huntit cevherinin en önemli kullanım alanı ise ısıtıldığında ortaya çıkan CO₂ içeriğinden dolayı alev geciktirici dolgu malzemesi olarak kullanılmasıdır. Bunun yanı sıra boyalarda özel bağlayıcı ve yapıştırıcı, özel tip lastiklerde dolgu sertleştirici ve kağıt sanayinde kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır. Ancak, bu konularda huntitin kullanım standartları henüz tam olarak ortaya konmamıştır. Tüm bu nedenlerden dolayı; alev geciktirici olarak, çevre dostu olan huntit-hidromanyezit karışımı kullanımının giderek artabileceği tahmin edilmektedir. Bu gelişmeler göz önüne alındığında; ülkemizdeki muhtemel huntit oluşumlarının daha detaylı olarak araştırılması için ayrıntılı çalışmalara gereksinim bulunmaktadır.

Huntit hammadde üretimi; açık ocak şeklinde yapılmaktadır. Kırıcı/kazıcı iş makinesi ile malzeme kırılıp kamyonlara yüklenir. Bu esnada kireçtaşı gibi bir takım impuriteler renklerinin farklı olması sebebiyle ayırt edilerek ve elle triaj yaparak ayıklanmaktadır. Huntit mineralinden ürün üretimi ise henüz Türkiye’de yapılamamaktadır. Ancak “ultrakarb” (huntit-hidromanyezit levhası) olarak adlandırılan ürünü imal edilmektedir. Ocaktan alınan yaklaşık 10-15 cm boyutundaki hammadde, kamyonlarla hammadde stok sahasına taşınarak çekiçli kırıcıda 4 cm'ye indirilmekte ve buradan sınıflandırıcı değirmen sistemine girip, öğütülerek boyutu; 20 mikronunun altına düşürülmektedir. Daha sonra buradan çıkan malzeme; mevcut filtre, fan ve üfleyici vasıtasıyla ürün silolarına nakledilmektedir. Fabrikada bulunan bir ara sistemle ürün; istendiği zaman stearik asit ile kaplama işlemine tabi tutulmaktadır. Bunun için sınıflandırıcı değirmenden 20 mikronun altına düşürülerek çıkan malzeme; doğrudan ürün silosuna değil, kaplama değirmenine gönderilerek ağırlıkça % 2 stearik asit beslemesinin de aynı değirmen hücresine yapılmasıyla, kaplama işlemi tamamlanmaktadır (Kaynak: Industrial Minerals, Eylül 2001,s. 61-67).