ALUNİT

Alunit (alum rock=şap taşı), en önemli şap minerali olup kimyasal bileşimi sulu potasyum- alüminyum sülfattır. KAl₃(SO₄)₂ (OH)₆ veya K₂O.3Al₂O₃.4SO₃.6H₂O formülü ile ifade edilir. Alunit dışındaki önemli şap mineralleri şunlardır: Alunit, genel olarak riyolit, dasit ve andezit türü anti-intermediyer volkanik kayaçların hidrotermal alterasyonu sonucu oluşmaktadır. Kayaçlar içinde tanecikler halinde, bazen de cep ve damar şeklinde yer almaktadır. Kristal şekli rhombohedral olmasına rağmen, bu şekilde yaygın olarak görülmez. Çoğunlukla kütlemsi, taneli, lifsi ve zaman zaman da beyaz-kırmızımsı ya da toprak renklidir. Kristal yapısında olanlar ise, parlak ve camsı görünümde izlenir.Yoğunluğu 5.58-2.75 gr/cm 'dür. Isıtıldığında suyunu kaybeder. Kobalt nitratla ısıtılırsa mavi renkli ayırıcı alev verir.Alunitler bünyelerinde Al₂(SO₄)₃ ve K₂SO₄ gibi suda kolay çözünen iki bileşim içermelerine rağmen, strüktürel yapılarından dolayı suda kolay çözünmezler. Bu nedenle de ekonomik şap yatakları oluşturabilirler. Atmosfer şartlarında bozularak suda eriyebilir şekle dönüşen oluşum,dilde ekşi tat bırakır ve ikincil oluşumlu bu türe gerçek anlamda "şap" adı verilir. Alunit, alüminyum metali ve alüminyum sülfat üretiminde kullanılan bir hammaddedir.Kuvars içeriğinden dolayı antik çağlarda değirmen taşı olarak kullanılan alunit cevherleri, 13. yüzyılda ilk kez İzmir-Foça'da şap üretimi için kullanılmıştır. Günümüzde ise, Al-sülfat (Al₂(SO₄)₃) şapa tercih edilmektedir. Diğer taraftan alunit cevheri, değerli bir potasyum gübresi (K₂SO₄) kaynağı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca amonyum sülfat veya fosfatla karışık gübre üretiminde kullanılmaktadır. Alunit ve alüminyum sülfatın kullanım alanları şunlardır :

• Gübre sanayii,
• Alüminyum üretimi,
• Çimento sanayii,
• Eczacılık ve tıp,
• Deri sanayii,
• Tekstil sanayii,
• Kağıt sanayii,
• Koku ve renk giderici olarak,
• Suların arıtılmasında,
• Alçı katkı maddesi olarak,
• Şeker sanayisinde,
• Yangın söndürücülerde katkı maddesi olarak,
• Boya, lak ve vernik imalatında.

Dostel A.Ş. den alınan bilgilere göre alunitten alumina, alüminyum sülfat ve potasyum sülfat üretimlerinde izlenen yol aşağıda verilmiştir.

• Kırma-öğütme,
• Yakma,
• Çözeltiye alma,
• Süzme ve yıkama,
• Şapın kristalleşmesi ve ana çözeltiden ayrılması,
• Şap kristallerinden amonyakla alumina ayrılması,
• Aluminanın çözeltiden süzülmesi,
• Çözeltiden kristal potasyum sülfatın ve amonyum sülfatın ayrılması.

Alunit yakma işlemi, 600 °C civarında yapılmaktadır. Alunit içindeki % 50'yi aşan silikayı ayırmak için asidik ortam sağlanmakta, amonyakla muamele ile % 50 den fazla amonyum sülfat elde edilmektedir. Bu proses sonucu alumina ve potasyum sülfat yan ürün olarak elde edilmektedir.