2017 Yılı Maden Dış Ticareti

  İHRACAT İTHALAT
  MİKTAR (KG) DEĞER ($) MİKTAR (KG) DEĞER ($)
ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER        
TUZLAR 326.002.330 25.212.989 294.888.969 11.555.696
KAVRULMAMIŞ DEMIR PIRITLERI 5.996.355 578.349 609.000 279.091
KÜKÜRT 156.054.027 17.560.916 296.239.870 32.496.923
GRAFIT 1.291.397 966.720 13.512.528 11.330.838
KUM 106.772.896 4.613.400 964.305.601 37.260.154
KUVARS 503.960.416 76.178.172 2.161.992 686.516
KUVARZIT 303.192 35.965 148.956 71.770
KAOLIN VE KAOLINLI KILLER 141.692.070 4.362.196 395.658.184 53.567.630
BENTONIT 592.333.291 64.597.083 5.099.555 1.967.937
REFRAKTER KILLER 59.990.962 4.715.380 326.547.620 32.139.703
ANDALUZİT, DİSTEN, SİLLİMANİT 24.000 3.000 14.240.508 4.799.216
FOSFATLAR 41.400 13.385 1.034.051.854 88.413.107
BARIT 207.913.204 27.223.410 4.522.435 2.424.870
TRİPOLİT, DİATOMİT, KİSELGUR 73.428.325 5.535.625 3.031.935 2.253.931
POMZA (SÜNGER TAŞI) 260.785.925 16.589.111 6.844.957 142.072
ZIMPARA TAŞI VE DIĞER TABII AŞINDIRICILAR 54.589.999 5.637.016 3.728.094 1.274.307
ÇAKILTAŞI, ÇAKMAKTAŞI, MICIR, CÜRUF, MOLOZ 386.511.499 6.722.532 1.326.492 420.945
DOLOMIT 28.794.184 2.089.017 4.750.056 1.463.239
MANYEZIT 398.732.343 101.075.296 61.835.892 34.596.800
ALÇI TAŞI, ALÇILAR 683.130.934 49.462.923 265.857.427 6.793.084
KİREÇ VE KİREÇTAŞLARI 2.605.223.405 15.197.182 6.566.087 1.568.619
MİKA 351.027 119.281 468.542 550.354
TALK 3.680.254 1.135.303 31.800.324 10.824.922
TABII BORATLAR VE KONSANTRELERI 824.695.720 264.999.438 2 572
FELDİSPAT 6.439.995.093 178.900.860 56.515.048 4.783.848
FLORİT 555.000 131.932 94.746.885 17.224.350
LÖSİT, NEFELIN VE SIYENIT NEFELİN 5.687.833 850.519 2.249.150 834.108
PERLİT 495.910.839 28.260.734 97.490 69.616
VERMİKÜLİT 1.219.691 437.600 2.402.989 901.313
LÜLE TAŞI 9.883 13.516 22.300 21.188
BOYA HAMMADDELERİ 31.686 31.621 76.600 40.799
SÜS TAŞLARI 30.815 10.875.044 20.895 77.681.613
ZİRKONYUM SİLİKAT 59.687 103.086 33.940.952 42.064.081
TABİİ SODYUM SÜLFAT 196.685 31.492 0 0
DİĞER ENDÜSTRİ MİNERALLERİ 200.308.937 11.373.124 14.496.537 5.521.799
TOPLAM 14.566.305.304 925.633.217 3.942.765.726 486.025.011
DOĞAL TAŞLAR        
MERMER, TRAVERTEN HAM BLOK VE PLAKALAR HALİNDE 6.118.746.755 1.112.260.553 13.258.433 2.833.935
MERMER, İŞLENMİŞ 1.870.476.846 795.468.955 35.967.732 25.910.199
TRAVERTEN, İŞLENMİŞ 318.522.916 122.972.890 1.111.988 369.774
GRANİT, HAM 60.199.192 5.180.994 19.933.634 2.284.882
GRANİT, İŞLENMİŞ 13.805.074 5.736.349 266.844.133 144.092.315
KAYAGAN TASI (ARDUVAZ), HAM 4.833.120 519.656 1.021.368 179.389
KAYAGAN TASI (ARDUVAZ), İŞLENMİŞ 2.533.698 797.534 7.224.429 2.137.402
YONTULMAYA VEYA İNŞAATA ELVERİŞLİ DİĞER TAŞLAR 79.531.702 16.364.213 7.650.038 2.885.140
TOPLAM 8.468.649.303 2.059.301.144 353.011.755 180.693.036
METALİK CEVHERLER        
DEMIR 761.985.632 43.616.967 10.962.763.851 1.010.677.954
MANGANEZ 30.245.428 4.812.582 493.014 334.695
BAKIR 246.270.706 234.679.849 75.570 97.514
NİKEL 239.896.730 9.224.640 67 950
KOBALT 0 0 1.000 64.500
ALÜMINYUM 635.077.304 14.980.823 52.143.788 16.980.195
KURŞUN 124.983.390 177.812.693 63.940 19.829
ÇINKO 765.164.735 388.312.372 327.600 119.800
KALAY 6.450 22.750 0 0
KROM 1.390.868.907 344.728.565 185.924.134 52.531.638
TUNGSTEN (VOLFRAM) 22 287 102 342
MOLİBDEN 3.399.094 23.457.251 405 12.144
TITANYUM 106.534 84.222 8.353.076 6.365.149
DİĞER KIYMETLİ METAL CEVHERLERİ VE ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ KIYMETLİ METAL CEVHERLERİ 59.760.390 124.709.812 550.036 523.054
ANTIMUAN 2.602.430 13.196.081 682.000 1.346.981
DEMİR VEYA ÇELİĞİN İMALİNDEN ELDE EDİLEN DÖKÜNTÜLER, CÜRUF VE MOLOZLAR 616.890.869 16.775.499 191.121.757 27.626.382
DIĞER METALIK CEVHERLER 3.324 21.325 27.572 83.121
TOPLAM 4.877.261.945 1.396.435.718 11.402.527.912 1.116.784.248
ENERJİ HAMMADDELERİ        
TAŞ KÖMÜRÜ 100.019.825 10.973.511 38.251.136.309 3.899.057.903
LİNYİT 1.457.653 159.313 0 0
TURBA 3.000.606 703.424 94.730.086 16.872.629
KOKLAŞABİLİR KÖMÜRLER 3.367.622 924.417 2.074.864.556 468.781.342
BİTÜMLER 5.487.017 2.959.433 5.953.354 4.402.585
TOPLAM 113.332.723 15.720.098 40.426.684.305 4.389.114.459
GENEL TOPLAM 28.025.549.275 4.397.090.177 56.124.989.698 6.172.616.754
06/02/2018 tarihine göre TÜİK web sitesinden indirilen veriler.

DEĞERLENDİRME

Türkiye’nin 2017 yılı itibariyle dış ticaretine bakıldığında; ihracatta geçen yıla göre %10,16 artış gerçekleştirerek 157.055.370.554 $ olarak, ithalata bakıldığında geçen yıla göre %17,71 artış gerçekleştirerek 233.791.662.053 $ olarak tamamlamıştır. Görüldüğü üzere ihracat ithalatın %67,17’lik kısmını karşılamış, açık ise 76.736.291.499 $ olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak ihracatta önde gelen ülkeler; Almanya, İngiltere, Irak, ABD, İtalya, Fransa, BAE, İspanya, Hollanda, İran ve İsrail’dir. İthalatta ise; Çin, Almanya, Rusya, ABD, İtalya, Fransa, İran, İsviçre, Güney Kore, Hindistan, İspanya ve İngiltere’dir.

İHRACAT

TÜİK verilerine göre 2017 yılında 157.055.370.554 $ olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatından %2,8 pay alan madencilik sektörü ihracatı, bir önceki yıla göre %23,56 artışla 4.397.090.177 $ olarak gerçekleşmiştir. İhracatın % 46,83’ü doğal taşlar, %31,76’sı metalik madenler, %21,05’i endüstriyel hammaddeler ve geri kalan %0,36’sı ise enerji hammaddelerinden oluşmaktadır. 2017 yılında en fazla ihraç edilen maden ürün grupları arasında Doğal Taşlar 8,47 milyon ton ve 2,06 milyar $ ile ilk sırada yer alırken, bu grubu, 4,88 milyon ton ve 1,39 milyar $ ile Metalik Cevherler, 14,57 milyon ton ve 925,6 milyon $ ile Endüstriyel Mineraller ve en son olarak 113 bin ton ve 15,72 milyon $ ile Enerji Hammaddeleri ile sıralanmıştır.

Bu dönemde, Mermer-traverten ham, kabaca yontulmuş veya blok 6,12 milyon ton ve 1,11 milyar $ ile 2017 yılında toplam maden ihracatımız içinde en fazla ihraç edilen ürün olurken, işlenmiş mermer 1,87 milyon ton ve 795 milyon $ ile ikinci, Çinko Cevherleri 765 bin ton ve 388,3 milyon $ ile üçüncü, krom cevheri 1,39 milyon ton ve 344,7 milyon $ ile dördüncü, tabii boratlar ve konsantreleri 824,7 bin ton ve 265 milyon $ ile beşinci, bakır cevherleri 246,3 bin ton ve 234,7 milyon $ ile altıncı, feldspat 6,44 milyon ton ve 179 milyon $ ile yedinci sırada yer almıştır.
2017 yılında sektör ihracatının gerçekleştirildiği önemli ülkeler arasında; Çin Halk Cumhuriyeti 1,68 milyar $ ve %38,12 bir payla ilk sırada yer alırken, bu ülkeye olan ihracatımızda bir önceki yılın aynı dönemine oranla %26,25 oranında artış kaydedilmiştir.
Çin’i sırasıyla, 373,9 milyon $ ile ABD (%11,08 artış), 216 milyon $ ile Belçik (%72,49 artış), 141,2 milyon $ ile Bulgaristan (%20,03 artış), 138,8 milyon $ ile İspanya (%29,87 artış),  130,12 milyon $ ile Hindistan (%47,06 artış), 123 milyon $ ile İtalya (%40,7 artış) ve 110,2 milyon $ ile Suudi Arabistan (%28,06 artış) takip etmiştir.

İHRACATIN MADEN GRUPLARINA GÖRE DAĞILIM (2017)

 

İHRACAT

 

MİKTAR (TON)

DEĞER ($)

ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER

14.566.305.304

925.633.217

DOĞAL TAŞLAR

8.468.649.303

2.059.301.144

METALİK CEVHERLER

4.877.261.945

1.396.435.718

ENERJİ HAMMADDELERİ

113.332.723

15.720.098

TOPLAM

28.025.549.275

4.397.090.177

Endüstriyel Hammaddeler; 2017 yılı endüstriyel hammadde ihracatı toplamda geçen yıla göre %14,56 artış ile 925.633.217 $ olarak gerçekleşmiştir. Bunlardan başlıcaları; Tuzlar 25,2 milyon $, Kükürt 17,56 milyon $, Kuvars 76 milyon $, Bentonit 64,5 milyon $, Barit 27,2 milyon $, Pomza 16,58 milyon $, Manyezit 101 milyon $, Alçıtaşı 49,46 milyon $, Kireçtaşı 15 milyon $, Tabii Boratlar ve Konsantreleri 265 milyon $, Feldispat 178,9 milyon $, Perlit 28,26 milyon $ ve Süstaşları 10,87 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (135 milyon $), İtalya (83,7 milyon $), İspanya (82 milyon $), ABD (75 milyon $) ve Avusturya (43,48 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sıraıyla; Hidistan, Hollanda, İsrail, Rusya Federsyonu, Almanya, Mısır ve Nijerya takip etmektedir.

Doğaltaşlar; 2017 yılı doğaltaş ihracatı toplamda geçen yıla göre %13,26 artış ile 2.059.301.144 $ olarak gerçekleşmiştir. Mermer ve Traverten (Ham Blok ve Plakalar Halinde) 1,11 milyar $, İşlenmiş Mermer 795,47 milyon $, İşlenmiş Traverten 122,97 milyon $, Yontulmaya veya İnşaata Elverişli Diğer Taşlar 16,3 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (945,8 milyon $), ABD (294,7 milyon $), Suudi Arabistan (104,5 milyon $), Hindistan (84,8 milyon $) ve Irak (64,14 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İsrail, BAE, Fransa, Avusturalya, Kanada, İngiltere, Almanya ve İtaıya takip etmektedir.

Metalik Cevherler; 2017 yılı metalik cevher ihracatı toplamda %51,13 artış ile 1.396.435.718 $ olarak gerçekleşmiştir. Demir 43,6 milyon $, Bakır 234,68 milyon $, Alüminyum 15 milyon $, Kurşun 177,8 milyon $, Çinko 388,3 milyon $, Krom 344,7 milyon $, Molibden 23,4 milyon $, Antimon 13,2 milyon $ ve Diğer kıymetli metal cevherleri/zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri 124,7 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (595,2 milyon $), Belçika (206,3 milyon $), Bulgaristan (127,67 milyon $), Güney Kore (89 milyon $) ve İsveç (87 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İran, İspanya, Japonya, İtalya, Almanya, Bahreyn ve Hollanda takip etmektedir.

Enerji Hammaddeleri; 2017 yılı enerji hammaddeleri ihracatı toplamda %79 artış ile 15.720.098 $ olarak gerçekleşmiştir. Taşkömürü 10,97 milyon $, Turba 703 bin $, Koklaşabilir kömürler 924,4 bin $ ve Bitümler 2,9 milyon $ dır.
Bu grupta öne çıkan ülkeler sırasıyla; Suriye, Kuzey Kıbrıs, Türkmenistan, Gürcistanve Irak’tır.

MADEN İHRACATINDA İLK ON ÜRÜN (2017)

Maden ihracat ürünlerini değer ($) bazında ilk 10 ürünü incelediğimizde sıralama; Mermer ve Traverten ham blok ve plakalar halinde, İşlenmiş Mermer, Çinko, Krom, Tabii boratlar ve konsantreleri, Bakır, Feldspat, Kurşun, Diğer kıymetli metal cevherleri ve zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri, İşlenmiş Traverten şeklindedir. İlk 10 üründe toplam 3.744.845.987 $ ihracat geliri elde edilmiştir. Toplam maden ihracatımızın 4.397.090.177 $ olduğu düşünüldüğünde ilk 10 ürün %85,16 paya sahiptir.

İTHALAT

TÜİK verilerine göre 2017 yılında 233.791.662.053 $ olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ithalatından %2,64 pay alan madencilik sektörü ithalatı, bir önceki yıla göre %48,35 artış ile 6.172.616.754 $ olarak gerçekleşmiştir. Maden ithalatının % 71,11’i enerji hammaddeleri, %18,09’u metalik madenler, %7,87’si endüstriyel hammaddeler ve %2,93’ü doğal taşlardan oluşmaktadır. 2017 yılında en fazla ithal edilen maden ürün grupları arasında Enerji Hammaddeleri 4,4 milyar $ ile ilk sırada yer alırken, bu ürün grubunu, 1,12 milyar $ ile Metalik Cevherler, 486 milyon $ ile Endüstriyel Mineraller ve en son olarak 180,69 milyon $ ile doğal taşlar sıralanmıştır

Bu dönemde, taşkömürü 38,25 milyon ton ve 3,9 milyar $ ile 2017 yılında toplam maden ithalatımız içinde en fazla ithal edilen ürün olurken, demir cevheri ve konsantresi 10,9 milyon ton ve 1 milyar $ ile ikinci, koklaşabilir kömürler 2 milyon ton ve 468,8 milyon $ ile üçüncü, işlenmiş granit 266,8 bin ton ve 144,1 milyon $ ile dördüncü, fosfatlar 1 milyon ton ve 88 milyon $ ile beşinci ve süstaşları 77,68 milyon $ ile altıncı sırada yer almıştır.
2017 yılında sektör ithalatının gerçekleştirildiği önemli ülkeler arasında; Rusya Federasyonu 1,68 milyar $ ile (%27,35 payla) ilk sırada yer alırken, bu ülkeden yapılmış olan ithalatımızda bir önceki yılın aynı dönemine göre %46,1 oranında artış kaydedilmiştir.
Rusya Federasyonu’nu sırasıyla; 1,58 milyar $ ile Kolombiya (%68,69 artış), 409 milyon $ ile ABD (%38,82 artış) takip etmiştir. Bu ülkeleri sırasıyla; Brezilya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Avustralya, İsveç, Ukrayna, Kanada, Çin ve Hindistan takip etmektedir.

İTHALATIN MADEN GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (2017)

 

İTHALAT

MİKTAR (TON)

DEĞER ($)

ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER

3.942.765.726

486.025.011

DOĞAL TAŞLAR

353.011.755

180.693.036

METALİK CEVHERLER

11.402.527.912

1.116.784.248

ENERJİ HAMMADDELERİ

40.426.684.305

4.389.114.459

TOPLAM

56.124.989.698

6.172.616.754

Endüstriyel Hammaddeler; 2017 yılı endüstriyel hammaddeler ithalatımız toplamda geçen yıla göre %8,8 artış ile 496.025.011 $ olarak gerçekleşmiştir. Kükürt 32,5 milyon $, Grafit 11,3 milyon $, Kum 37,2 milyon $,  Kaolin ve Kaolinli Killer 53,56 milyon $, Refrakter killer 32 milyon $, Fosfatlar 88,4 milyon $, Manyezit 34,6 milyon $, Alçı 6,8 milyon $, Talk 10,8 milyon $, Florit 17,2 milyon $, Süstaşları 77,7 milyon $ ve Zirkonyum Silikat 42 milyon $ dir.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Fas (65,65 milyon $), Hindistan (46,63 milyon $), Ukrayna (37,8 milyon $), Çin (29,67milyon $), Mısır (27,75 milyon $) ve Bulgaristan (27,5 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İsrail,  İspanya, İtalya, İngiltere ve BAE takip etmektedir.

Doğaltaşlar; 2017 yılı doğaltaş ithalatımız toplamda geçen yıla göre %11,5 düşüş ile 180.693.036 $ olarak gerçekleşmiştir. İşlenmiş Mermer 25,9 milyon $, İşlenmiş Granit 144 milyon $ ve Ham Granit 2,3 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Hindistan (69 milyon $), İspanya (28,8 milyon $), Vietnam (25 milyon $), İran (18 milyon $) ve İtalya (14) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Çin, Brezilya, Yunanistan, Fransa, Norveç ve Makedonya takip etmektedir.

Metalik Cevherler; 2017 yılı metalik cevher ithalatımız toplamda geçen yıla göre %46,86 artış ile 1.116.784.248 $ olarak gerçekleşmiştir. Demir 1.01 milyar $, Alüminyum 16,98 milyon $, Krom 52,5 milyon $, Titanyum 6,3 milyon $, Demir veya Çeliğin İmalinden Elde Edilen Döküntüler, Cüruf ve Molozlar 27,6 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Brezilya (354,34 milyon $), İsveç (207.17 milyon $), Rusya Federasyonu (163,18 milyon $), Ukranya (127 milyon $), Güney Afrika Cumhuriyeti (117,74 milyon $) ve Kanada (78,15 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Finlandiya, Çin, Yunanistan, İtalya, BAE, Guyana, Kırgızistan ve ABD takip etmektedir.

Enerji Hammaddeleri; 2017 yılı enerji hammaddeleri ithalatımız toplamda geçen yıla göre %59,64 artış ile 4.389.114.459 $ olarak gerçekleşmiştir. Taşkömürü 3,9 milyar $, Turba 16,87 milyon $, Koklaşabilir Kömürler 468,78 milyon $ ve Bitüm 4,4 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Rusya Federasyonu (1,58 milyar $), Kolombiya (1,52 milyar $), ABD (396 milyon $), Avustralya (288,4 milyon $), Güney Afrika Cumhuriyeti (205,33 milyon $), Çin (99,13) ve Kanada (96,9 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Mozambik, Ukranya, Endonezya ve İtalya takip etmektedir.

MADEN İTHALATINDA İLK ON ÜRÜN (2017)

Maden ithalat ürünlerini değer ($) bazında incelediğimizde ilk 10 sıralama; Taş kömürü, Demir, Koklaşabilir kömürler, işlenmiş Granit, Fosfatlar, Süs taşları, Kaolin ve Kaolinli killer, Krom, Zirkonyum silikatlar ve Kum şeklindedir. İlk 10 üründe toplam 5.874.127.737 $ ithalat gerçekleşmiştir. Toplam maden ithalatımızdaki 10 ürünün payı %95,16 civarındadır.