×

Kahramanmaraş–Göksun–Göynük yöresi boksit oluşumlarının multidisipliner çalışmalar ile irdelenmesi

  Muhittin Yığmatepe     2023-12-28
Kahramanmaraş–Göksun–Göynük yöresi boksit oluşumlarının multidisipliner çalışmalar ile irdelenmesi

Boksit yatakları köken olarak lateritik, Tikhvin ve karstik olmak üzere üç ana grupta sınıflandırılabilir. Lateritik tip boksitler alta gelen alüminosilikat kayaçlarının oluşturduğu kalıntı yataklardır. Bu boksit tipi bozunmamış dokuları ve bileşimleri sayesinde altta bulunan kaynak kayaçlarla direkt olarak ilişkilendirilebilmektedir. Tikhvin tipi boksitler, alüminosilikat kayaçların aşınmış yüzeylerini üzerleyen kırıntılı boksit yataklarıdır. Karstik-tip boksitler karbonatlı kayaçların karstlaşmış yüzeylerini üzerlemektedir. Karstik-tip boksitler otokton, paraotokton, allokton ve paraallokton alt gruplarına ayrılmıştır. Türkiye’de diğer üç tip boksit yataklarına kıyasla çoğunlukla karstik tip yataklar ve daha seyrek olarak lateritik tip boksit yatakları bulunmaktadır. Boksitlerin derecesi ve dağılımı; iklim, ayrışma sürecinin yoğunluğu, yapısal parametreler, su tablası ve yeraltı suyunun jeokimyasal özelliklerinden etkilenir. Türkiye’de on farklı bölgede boksit yatağı bulunmaktadır. Bilinen boksit yataklarına ek olarak bu çalışma kapsamında iki adet boksit cevherleşmesi olan bölge daha eklenmiştir. Bunlar; GöksunKahramanmaraş ve Nurhak-Doğanşehir-Yeşilyurt sahalarıdır. 2021 yılı içerisinde Altınoba-Göynük sahasının 1:5.000 ölçekli detay jeoloji haritası yapılmış, sahanın tektonostratigrafik özellikleri ortaya konulmuş, boksit cevherleşmesinin yaşını belirlemeye yönelik olarak paleontoloji amaçlı örnekler alınmıştır. Yapılan çalışmalarda alınan örnek sonuçlarına göre ve jeolojik verilere dayanarak Geyikdağı Birliğinin asidik ve bazik kayalar tarafından kesildiği tespit edilmiştir. Çalışma alanı içerisinde, yüzeyde tespit edilen boksit cevherleşmesinin yeraltında devamlılığını tespit etmek amaçlı 29 adet lokasyonda toplamda 5.550,90 m istikşaf sondajları yapılmıştır. Yapılan bu sondajların 7 adedinde cevher kesilmiş, 22 adedinde cevher kesilememiştir. Ortalama cevher kalınlığı 4.00 m’dir. Boksit cevheri içeren sondaj karotlarından alınan numunelerin jeokimyasal analiz sonuçlarına göre ortalama oksit değerleri %66-20 Al2O3, %28-3 Fe2O3, %50-1 SiO2, %4,30 TiO2 olarak görülmüştür. Yapılan prospeksiyon ve maden jeolojisi harita çalışmalarıyla tespit edilen magmatik kütlenin, alkali (felspat-Na2O+K2O) toplamı %10,54 ve NTE toplamı 654,70 ppm bileşimli  Trakit kayacı  olduğu belirlenmiştir.

PDF için tıklayınız